گاهی به دلایل مختلفی مانند عفونت، تحلیل استخوان یا شکست ایمپلنت، نیاز به خارج کردن ایمپلنت احساس می‌شود و این تصمیم برای بسیاری از بیماران نگران کننده و مبهم است، آیا خارج کردن ایمپلنت دردناک است؟ چه زمانی باید این کار انجام شود و چه عوارضی دارد؟ در این مقاله قصد داریم به صورت دقیق به بررسی مراحل، دلایل، مراقبت‌ها و سوالات رایج در مورد خارج کردن ایمپلنت بپردازیم.
دلایل نیاز به خارج کردن ایمپلنت
خارج کردن ایمپلنت دندان معمولا زمانی انجام می‌شود که حضور آن در دهان باعث ایجاد مشکل یا تهدیدی برای سلامت دهان و دندان شود، در ادامه به مهم ترین دلایل این اقدام اشاره می‌شود:
عفونت اطراف ایمپلنت
عفونت بافت های اطراف ایمپلنت دندان باعث التهاب، تحلیل استخوان و درد می‌شود، در صورت پیشرفت این عفونت و عدم پاسخ به درمان های دارویی، خارج کردن ایمپلنت ضروری خواهد بود.
تحلیل استخوان
اگر استخوان فک در ناحیه اطراف ایمپلنت دچار تحلیل شدید شود، پایداری ایمپلنت به خطر می‌افتد و در چنین شرایطی، برداشتن ایمپلنت تنها راهکار مؤثر خواهد بود.
بیشتر بخوانید: پیوند استخوان برای ایمپلنت
آسیب به ساختارهای اطراف
در برخی موارد نادر، ایمپلنت باعث آسیب به اعصاب، رگ‌ها یا سینوس های اطراف می‌شود که در این صورت خارج کردن آن الزامی است.
مشکلات زیبایی یا عملکردی
در مواردی، ایمپلنت از نظر زیبایی یا عملکردی انتظارات بیمار را برآورده نمی‌کند، جابه‌جایی یا طراحی نامناسب پروتز ممکن است باعث تصمیم به برداشتن ایمپلنت شود.
شکست روکش یا اجزای متصل
شکست یا آسیب دیدگی مکرر در قسمت های روکش، اباتمنت یا پیچ‌ها نشانه‌ای از مشکل در ساختار اصلی ایمپلنت است که گاهی نیاز به برداشتن کامل آن دارد.
پس زدن ایمپلنت توسط بدن
در موارد نادر، بدن بیمار ممکن است ایمپلنت را به عنوان یک جسم خارجی شناسایی کرده و آن را پس بزند، این واکنش ایمنی باعث بروز علائم دردناک و التهاب می‌شود.
بیشتر بخوانید: بهترین مرکز ایمپلنت در تهران
چه ارزیابی هایی قبل از خارج کردن ایمپلنت نیاز است؟
پیش از اقدام به خارج کردن ایمپلنت دندان، ارزیابی‌های دقیق و همه جانبه‌ای توسط دندانپزشک یا جراح دهان و فک صورت می‌گیرد تا دلیل اصلی مشکل مشخص و بهترین روش درمانی انتخاب شود، این ارزیابی‌ها شامل موارد زیر است:
معاینه بالینی دقیق
بهترین متخصص ایمپلنت دندان با بررسی وضعیت ظاهری لثه، میزان التهاب، وجود ترشح چرک، حرکت ایمپلنت و میزان درد یا ناراحتی، نشانه‌های شکست یا عفونت را شناسایی می‌کند.
تصویربرداری با اشعه ایکس
تصاویر پانورامیک یا پری‌اپیکال به پزشک کمک می‌کند تا موقعیت دقیق ایمپلنت، میزان تحلیل استخوان اطراف، وجود شکاف یا شکستگی را ارزیابی کند.
سی‌تی اسکن
در صورت نیاز، اسکن سه‌بعدی برای بررسی دقیق‌تر ساختار استخوان فک و میزان درگیری بافت‌ها استفاده می‌شود، این ابزار به انتخاب روش مناسب جراحی کمک می‌کند.
بررسی سلامت عمومی بیمار
اطلاعاتی در مورد بیماری های زمینه‌ای مانند دیابت، پوکی استخوان، یا اختلالات ایمنی و داروهای مصرفی بیمار جمع‌آوری می‌شود، زیرا این عوامل بر روند درمان و بهبودی تأثیرگذار هستند.
تحلیل سابقه درمان ایمپلنت
بررسی پرونده درمانی بیمار، نوع ایمپلنت، زمان کاشت، مشکلات قبلی یا تلاش های درمانی ناموفق برای حفظ آن، به تعیین تصمیم نهایی کمک می‌کند.
بررسی وضعیت سایر دندان‌ها و لثه‌ها
برای جلوگیری از آسیب به دندان های مجاور و تعیین تأثیر ایمپلنت روی سلامت کلی دهان، وضعیت دیگر دندان‌ها و بافت‌های اطراف نیز بررسی می‌شود.
مراحل انجام خارج کردن ایمپلنت
فرایند خارج کردن ایمپلنت دندان بسته به نوع ایمپلنت، محل قرارگیری آن، میزان تحلیل استخوان و دلایل برداشت، می‌تواند ساده یا پیچیده باشد، این عمل معمولا به صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، در ادامه مراحل کلی این جراحی را مرور می‌کنیم:
بی‌حسی موضعی یا بی‌هوشی
پیش از شروع جراحی، ناحیه مورد نظر با استفاده از بی‌حسی موضعی کاملا بی‌حس می‌شود و در برخی موارد خاص، ممکن است بی‌هوشی عمومی نیز مدنظر قرار گیرد، به ویژه اگر عمل پیچیده یا طولانی باشد.
برش بافت لثه
در صورتی که ایمپلنت به طور کامل درون لثه قرار دارد، جراح یک برش کوچک در بافت لثه ایجاد می‌کند تا به ایمپلنت دسترسی پیدا کند.
برداشت بافت اطراف
اگر بافت گرانولیشن یا بافت ملتهب یا آلوده اطراف ایمپلنت ایجاد شده باشد، ابتدا این بافت‌ها برداشته می‌شوند تا ایمپلنت بهتر نمایان گردد.
شل کردن و چرخاندن ایمپلنت
اگر ایمپلنت لق شده باشد، با ابزار مخصوصی به آرامی آن را چرخانده و خارج می‌کنند، این روش کم‌تهاجمی‌تر و با آسیب کمتر به استخوان همراه است.
برش استخوان اطراف
در مواردی که ایمپلنت به استخوان جوش خورده و چسبندگی شدید دارد، نیاز است با استفاده از ابزار خاصی مانند فرز یا پیزوسرجری، مقدار اندکی از استخوان اطراف برداشته می‌شود تا ایمپلنت بدون آسیب جدی خارج شود.
خارج کردن کامل ایمپلنت
پس از آزادسازی کامل، ایمپلنت با دقت از حفره استخوانی خارج می‌شود و این کار باید با احتیاط انجام شود تا آسیبی به استخوان یا بافت های مجاور وارد نشود.
تمیز کردن محل جراحی
محل استخراج ایمپلنت به طور کامل شست و شو داده می‌شود و هرگونه بافت آلوده یا باقی مانده خارج می‌شود تا از عفونت جلوگیری گردد.
بخیه زدن محل جراحی
در نهایت، ناحیه جراحی با بخیه بسته می‌شود، نوع بخیه ممکن است جذبی یا غیرجذبی باشد، بسته به شرایط بیمار و نظر پزشک.
مراقبت های بعد از خارج کردن ایمپلنت
مراقبت های صحیح پس از خارج کردن ایمپلنت نقش کلیدی در پیشگیری از عفونت، تسریع روند بهبودی و حفظ سلامت استخوان و لثه دارد و رعایت دقیق توصیه های پزشک احتمال بروز عوارض را به حداقل می‌رساند، در ادامه به مهم‌ترین نکات مراقبتی بعد از ایمپلنت اشاره می‌شود:
- پزشک معمولا آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت و مسکن برای کنترل درد تجویز می‌کند و مصرف منظم و کامل داروها طبق دستور اهمیت زیادی دارد.
- تا چند روز پس از عمل، بهتر است از غذاهای نرم، سرد و ولرم استفاده شود. غذاهای داغ، تند یا سفت ممکن است باعث تحریک محل زخم یا ایجاد خونریزی شوند.
- سیگار و الکل روند ترمیم را کند می‌کنند و ریسک عفونت را افزایش می‌دهند و بهتر است حداقل تا دو هفته پس از جراحی از مصرف این مواد پرهیز شود.
- شست و شوی دهان با دهان شویه‌های ضدعفونی کننده مانند کلرهگزیدین طبق دستور پزشک توصیه می‌شود، مسواک زدن باید با دقت و بدون تماس مستقیم با ناحیه جراحی انجام شود.
- حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از جراحی، بیمار باید استراحت داشته باشد و از فعالیت های فیزیکی سنگین خودداری کند تا فشار به ناحیه عمل وارد نشود.
- در صورت بروز تورم، می‌توان از کمپرس سرد در ناحیه خارجی گونه به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه استفاده کرد و این کار در ۲۴ ساعت اول پس از عمل بسیار مؤثر است.
- در صورت مشاهده خونریزی خفیف، قرار دادن گاز استریل و فشار ملایم روی آن برای چند دقیقه می‌تواند کمک کننده باشد و در صورت تداوم خونریزی باید با پزشک تماس گرفته شود.
- این اقدامات می‌توانند باعث ایجاد فشار منفی در دهان و کند شدن روند ترمیم زخم شوند.
- ویزیت‌های بعدی برای بررسی روند ترمیم و در صورت نیاز، برداشتن بخیه‌ها ضروری هستند و عدم پیگیری به بروز مشکلات بعدی منجر می‌شود.
- در صورتی که قصد دارید ایمپلنت جدیدی جایگزین شود، پس از بهبودی کامل و با نظر دندانپزشک، برنامه ریزی برای درمان های بعدی انجام خواهد شد.
عوارض پس از خارج کردن ایمپلنت
اگرچه خارج کردن ایمپلنت دندان در بسیاری از موارد یک جراحی کم‌خطر و سرپایی محسوب می‌شود، اما مانند هر عمل جراحی دیگری، با عوارضی همراه است که آگاهی از این عوارض به بیمار کمک می‌کند تا در صورت مشاهده علائم هشدار دهنده، به موقع با پزشک خود مشورت کند و از پیشرفت مشکلات جلوگیری نماید.
درد و ناراحتی موقت
پس از خارج کردن ایمپلنت، درد خفیف تا متوسط در ناحیه عمل شایع است که معمولا با مصرف مسکن های تجویز شده قابل کنترل است.
تورم و کبودی
تورم لثه یا گونه به ویژه در ۴۸ ساعت اول طبیعی استف کبودی نیز ممکن است در اطراف ناحیه عمل ظاهر شود که معمولا ظرف چند روز برطرف می‌شود.
خونریزی محدود
خونریزی جزئی و موقتی از محل جراحی تا ۲۴ ساعت اول طبیعی است، اما در صورت ادامه دار بودن یا شدید شدن باید به پزشک اطلاع داده شود.
عفونت محل جراحی
در صورت عدم رعایت بهداشت دهان یا مصرف نکردن داروهای آنتی بیوتیک، احتمال بروز عفونت وجود دارد که با علائمی مانند درد شدید، تورم، بوی بد دهان یا تب همراه است.
آسیب به بافت ها و دندان های مجاور
در حین جراحی به ریشه دندان های اطراف، لثه یا استخوان مجاور آسیب وارد می‌شود، به ویژه در مواردی که استخوان اطراف ایمپلنت تحلیل رفته باشد.
تحلیل بیشتر استخوان فک
در برخی موارد، خارج کردن ایمپلنت منجر به از دست رفتن بیشتر حجم استخوان در ناحیه مورد نظر می‌شود که کاشت مجدد ایمپلنت را دشوارتر می‌کند.
ایجاد حفره در سینوس
اگر ایمپلنت در فک بالایی و در نزدیکی سینوس باشد، خطر باز شدن ارتباط بین دهان و سینوس وجود دارد که نیاز به درمان تخصصی دارد.
احساس بی‌حسی یا گزگز
در صورتی که اعصاب اطراف ناحیه جراحی تحت فشار یا آسیب قرار گیرند، ممکن است بی‌حسی موقتی یا احساس سوزش در لب، گونه یا زبان ایجاد شود.
عدم بسته شدن کامل زخم
در برخی بیماران، زخم محل جراحی به‌خوبی بسته نمی‌شود یا دیرتر ترمیم می‌گردد، به خصوص اگر سیستم ایمنی بدن ضعیف باشد یا سیگار مصرف شود.
سوالات متداول
بله، در بیشتر موارد پس از خارج کردن ایمپلنت، امکان کاشت مجدد وجود دارد؛ اما این موضوع به سلامت استخوان فک، میزان تحلیل استخوان و نظر دندانپزشک بستگی دارد.
مدت زمان بهبودی پس از خارج کردن ایمپلنت معمولا بین 1 تا 3 هفته است، اما در صورت تحلیل استخوان یا نیاز به پیوند، ممکن است روند ترمیم تا چند ماه طول بکشد.
در نهایت…
خارج کردن ایمپلنت دندان اقدامی تخصصی و گاهی ضروری است که معمولا به دلایلی مانند عفونت، شکست ایمپلنت یا تحلیل استخوان انجام می‌شود، این جراحی در صورت انجام صحیح و با رعایت مراقبت های پس از عمل، بدون عارضه جدی طی می‌شود و همچنین با بررسی های دقیق، در بسیاری از موارد امکان کاشت مجدد ایمپلنت وجود دارد، انتخاب دندانپزشک مجرب نقش مهمی در موفقیت درمان و حفظ سلامت دهان دارد.